नमस्कार मित्रांनो,

मित्रांनो, श्री स्वामी समर्थ, प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्ष आणि शुक्ल पक्षातील चतुर्थी तिथीला संकष्टी चतुर्थी साजरी केली जाते. पौर्णिमेनंतर येणाऱ्या चतुर्थीला संकष्टी चतुर्थी आणि अमावास्येनंतर येणाऱ्या चतुर्थीला विनायक चतुर्थी म्हणतात.

संकष्टी चतुर्थीला गणपतीची पूजा केल्याने विशेष आशीर्वाद मिळू शकतात आणि आरोग्याच्या समस्याही कायमच्या दूर होतात.संकष्टी चतुर्थी हा हिंदू धर्माचा प्रसिद्ध सण आहे. हिंदू मान्यतेनुसार कोणतेही शुभ कार्य करण्यापूर्वी गणेशाची पूजा केली जाते.

भाद्रपद महिन्यातील कृष्ण पक्षाची चतुर्थी तारीख 02 सप्टेंबर रोजी रात्री 08:49 ते 03 सप्टेंबर रोजी संध्याकाळी 6:24 पर्यंत असेल. अशा परिस्थितीत संकष्टी चतुर्थी आणि बहुला चतुर्थी व्रत 03 सप्टेंबर 2023, रविवारी पाळण्यात येईल.

या विशेष दिवशी सर्वार्थ सिद्धी योग आणि वृद्धी योग तयार होत आहे, जो उपासनेसाठी खूप चांगला काळ मानला जातो.भाद्रपद महिन्यातील कृष्ण पक्षाच्या चतुर्थी दिवशी सकाळी लवकर उठून स्नान करावे, ध्यान करावे व स्वच्छ वस्त्र परिधान करावे.

यानंतर दिवा लावून व्रताची शपथ घ्या. सायंकाळी श्रीगणेश, श्रीकृष्ण आणि गौ माता यांची पूजा करा. तसेच चंद्रोदयाच्या वेळी पात्रात दूध भरून चंद्राला अर्घ्य अर्पण करावे. शेवटी गणपती आणि गौ मातेची आरती करून पूजेची सांगता करा.

तसेच या दिवशी बहुला चतुर्थी व्रत कथेचे पठण करावे. श्रावण महिन्यातील संकष्टी चतुर्थी आहे. श्रीगणेशाला बुद्धी आणि बुद्धीची देवता मानले जाते. त्यामुळे भगवान गणेश आपल्या भक्तांच्या सर्व अडचणी आणि अडथळे दूर करतात. संकष्टी चतुर्थी म्हणजे संकटांना हरवणारी चतुर्थी.

प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्थीला संकष्टी गणेश चतुर्थी व्रत केले जाते. श्रावण महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्थी, श्रावण संकष्टी या व्रताला गणेश चतुर्थी व्रत म्हणतात. भविष्य पुराणात असे म्हटले आहे की जेव्हा मन संकटांनी घेरले असेल तेव्हा गणेश चतुर्थीचे व्रत करावे.

यामुळे दुःख दूर होते आणि धर्म, संपत्ती, मोक्ष, ज्ञान, संपत्ती आणि आरोग्य प्राप्त होते.ऋषी विचारतात, हे स्कंदकुमार! गरिबी, दु:ख, कुष्ठरोग इत्यादि अपंग, शत्रूंनी छळलेले, राज्यातून हाकलून दिलेले राजे, सदैव दुःखी, पैशाशिवाय, सर्व संकटांनी ग्रासलेले, शिक्षण नसलेले, निपुत्रिक, बाहेर फेकले गेलेल्यांचे काय? त्यांच्या घरातील, आजारी आणि ज्यांना त्यांचे कल्याण व्हावे? काही उपाय माहीत असेल तर सांगा.

स्वामी कार्तिकेयजी म्हणाले- हे ऋषिमुनींनो! तुम्ही विचारलेल्या प्रश्नाचे निराकरण करण्यासाठी मी तुम्हाला एक शुभ फल सांगतो, ते ऐका. या व्रताचे पालन केल्याने पृथ्वीवरील सर्व जीव सर्व संकटांपासून मुक्त होतात. हा व्रतराज अत्यंत पुण्यवान असून मानवाला त्यांच्या सर्व कार्यात यश देतो. विशेषतः महिलांनी हे व्रत पाळल्यास त्यांना संतती आणि सौभाग्य प्राप्त होते.

हे व्रत धर्मराजा युधिष्ठिर यांनी पाळले होते. पूर्वी धर्मराज धर्मत्याग करून आपल्या भावांसह वनात गेले असता, त्या वनवासाच्या वेळी भगवान श्रीकृष्णाने त्यांना सांगितले. युधिष्ठिराने भगवान श्रीकृष्णांना त्यांच्या दुःखांपासून मुक्ती मिळावी म्हणून विचारलेल्या प्रश्नाची कथा ऐका.

युधिष्ठिर विचारतात, हे पुरुषोत्तम ! कोणता उपाय आहे ज्याद्वारे आपण सध्याच्या संकटातून स्वतःला मुक्त करू शकतो? हे गदाधारी ! तू सर्वज्ञ आहेस. कृपया उपाय सुचवा जेणेकरून भविष्यात आम्हाला कोणत्याही प्रकारचा त्रास सहन करावा लागणार नाही.

धीरगंभीर युधिष्ठिर हात जोडून नम्र हावभावाने वारंवार आपल्या त्रासाचे उपाय विचारत असताना भगवान श्रीकृष्ण म्हणाले, हे राजा! हे एक अत्यंत गुप्त व्रत आहे जे सर्व मनोकामना पूर्ण करते. हे युधिष्ठिर ! आजपर्यंत मी या उपोषणाबद्दल कोणालाच सांगितले नाही.

हे राजा! प्राचीन काळी, सत्ययुगात असे सांगितले जाते की, पर्वतीय राजा हिमाचलची सुंदर कन्या पार्वती हिने भगवान शंकरांना पती म्हणून मिळवण्यासाठी खोल जंगलात जाऊन कठोर तपश्चर्या केली. परंतु भगवान शिव प्रसन्न झाले नाहीत, तेव्हा शैलतनया पार्वतीजींना अनादी काळापासून उपस्थित असलेल्या गणेशाचे स्मरण झाले.

गणेशजींना त्याच क्षणी प्रकट झालेले पाहून पार्वतीजींनी विचारले की मी कठोर, दुर्मिळ आणि केस वाढवणारी तपश्चर्या केली, पण माझ्या प्रिय भगवान शिवाची प्राप्ती करू शकलो नाही. नारदजींनी सांगितलेल्या दुःखांचा नाश करणाऱ्या त्या प्राचीन व्रताचे सार मला सांगा आणि तुमचे व्रत कोणते आहे. पार्वतीजींचे म्हणणे ऐकून, तत्कालीन सिद्धीदाता गणेशजींनी त्या वेदनाशामक व शुभ व्रताचे प्रेमाने वर्णन करण्यास सुरुवात केली.

गणेशजी म्हणाले – हे अचलसुते ! सर्वात पुण्यपूर्ण आणि सर्व वेदनादायक उपवास करा. असे केल्याने तुमच्या सर्व मनोकांक्षा पूर्ण होतील आणि हे व्रत करणार्‍याला यशही मिळते. श्रावणातील कृष्ण चतुर्थीच्या रात्री चंद्र उगवल्यावर पूजा करावी. त्यादिवशी मनात संकल्प कर की मी चंद्र उगवेल तोपर्यंत उपवास करीन. आधी गणपतीची पूजा केल्यानंतरच जेवतो. हा निश्चय तुमच्या मनात असला पाहिजे.

यानंतर पांढऱ्या तिळाच्या पाण्याने स्नान करावे. माझी पूजा करा. जर शक्य असेल तर दर महिन्याला सोन्याच्या मूर्तीची पूजा करा. (टंचाई असल्यास केवळ चांदी, आठ धातू किंवा मातीच्या मूर्तीची पूजा करावी.) आपल्या शक्तीनुसार सोन्याचा, चांदीचा, तांब्याचा किंवा मातीचा कलश पाण्याने भरून त्यावर गणेशाची मूर्ती स्थापित करा.

मूर्ती कापडाने झाकून अष्टकोनी कमळाचा आकार करून तीच मूर्ती बसवावी. त्यानंतर षोडशोपचार पद्धतीनुसार भक्तिभावाने पूजा करावी. मूर्तीचे पुढील प्रकारे ध्यान करा – हे लंबोदर! चार हात असलेला! तीन डोळे! लाल रंगाचे! हे निळ्या रंगाच्या! शोभाची दुकाने! प्रसन्न चेहऱ्याने गणेशजी! मी तुझे ध्यान करतो.

हे गजानन ! मी तुम्हाला आवाहन करतो. हे विघ्नराज ! मी तुम्हाला सलाम करतो, हे सोपे आहे. हे लंबोदर! हा मजकूर तुमच्यासाठी आहे. हे शंकरसुवन! हे तुमच्यासाठी आशीर्वाद आहे. हे उमापुत्रा ! हे तुमचे आंघोळीचे पाणी आहे. हे व्रततुंडा ! हे तुमच्यासाठी अद्भुत पाणी आहे. हे शूर्पकर्ण ! हे कपडे तुमच्यासाठी आहेत. हे सुंदर! हे तुझ्यासाठी यज्ञोपवीत आहे. हे गणेश्वर ! तुमच्यासाठी रोली चंदन आहे. हे अडथळ्यांचा नाश करणाऱ्या ! तुमच्यासाठी ही फुले आहेत.

अरे दु:खी! तुमच्यासाठी ही अगरबत्ती आहे. हे वामन! तुमच्यासाठी हा दिवा आहे. हे सर्वदेव ! तुमच्यासाठी हा लाडूचा नैवेद्य आहे. हे देवा! तुमच्यासाठी ही फळे आहेत. हे अडथळे दूर करणाऱ्या ! हा माझा तुला नमस्कार आहे. नमस्कार केल्यानंतर क्षमेची प्रार्थना करा.

अशाप्रकारे षोडशोपचार विधीनुसार पूजा केल्यानंतर विविध प्रकारचे नैवेद्य दाखवून देवाला अन्न अर्पण करावे. हे देवी ! शुद्ध देशी तुपात पंधरा लाडू बनवा. सर्व प्रथम देवाला लाडू अर्पण करा आणि त्यातील पाच ब्राह्मणांना द्या. आपल्या प्रियजनांच्या क्षमतेनुसार दक्षिणा देऊन, चंद्राच्या उगवस्थेवर भक्तीभावाने अर्घ्य द्यावे.

त्यानंतर स्वतः पाच लाडू खा.देवी ! सर्व तिथींमध्ये तू सर्वश्रेष्ठ आहेस, गणपतीला सर्वात प्रिय आहेस. हे चतुर्थी, आपण दिलेल्या अर्ध्याचा स्वीकार कर, मी तुला नमस्कार करतो. चंद्राला पुढील प्रकारे अर्घ्य अर्पण करा – हे दुधाच्या सागरातून जन्मलेल्या लक्ष्मीच्या भावा! हे निशाकर ! रोहिणीसोबत हे शशी! मी दिलेला अर्घ्य स्वीकारा.

गणेशजींना अशा प्रकारे नमस्कार करा – हे लंबोदर! सर्व इच्छा पूर्ण करणारे तूच आहेस, आम्ही तुला नमस्कार करतो. हे सर्व अडथळ्यांचा नाश करणाऱ्या ! तू माझी इच्छा पूर्ण कर. त्यानंतर ब्राह्मणाला प्रार्थना – हे दिव्‍जराज ! तुम्हाला नमस्कार तुम्ही देवाचे खरे रूप आहात. श्रीगणेशाला प्रसन्न करण्यासाठी आम्ही तुम्हाला लाडू अर्पण करत आहोत. आम्हा दोघांचा उद्धार करण्यासाठी हे पाच लाडू दक्षिणासोबत स्वीकारा.

आम्ही तुम्हाला सलाम करतो. यानंतर ब्राह्मणांनी अन्नदान करून श्रीगणेशाची प्रार्थना करावी. जर तुमच्यात या सर्व गोष्टी करण्याची ताकद नसेल तर दही आणि पूजेच्या वेळी दिले जाणारे अन्न भावा-बहिणींसोबत खा. प्रार्थनेनंतर मूर्तीचे विसर्जन करून ती मूर्ती आपल्या गुरुंना अन्न, वस्त्र आणि दक्षिणा द्या. या पद्धतीने विसर्जन करा – हे देवांमध्ये श्रेष्ठ! श्री गणेशा!

तुम्ही तुमच्या जागेवर निघा आणि या व्रताचे फळ द्या आणि पूजा करा.अशाप्रकारे गणेश चतुर्थीचे व्रत आयुष्यभर पाळावे. आयुष्यभर करू शकत नसाल तर वयाच्या २१व्या वर्षापर्यंत करा. एवढे करूनही शक्य नसेल तर वर्षभर 12 महिने व्रत करावे. जर तुम्ही हे देखील करू शकत नसाल तर तुम्ही वर्षातील एक महिना उपवास करून श्रावण चतुर्थीला व्रत करावे.

दररोज अशी माहिती पोस्ट मिळविण्यासाठी आमच्या फेसबुक पेजला लाईक करा.