नमस्कार मित्रांनो,

मित्रांनो, श्री स्वामी समर्थ, दरवर्षी अश्विन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या प्रतिपदा तिथीपासून शारदीय नवरात्रीची सुरुवात होते. शारदीय नवरात्रीची सुरुवात घटस्थापनेने होणार आहे. यावर्षी शारदीय नवरात्रीची सुरुवात 15 ऑक्टोबर 2023 पासून होणार आहे आणि 24 ऑक्टोबर 2023 पर्यंत चालणार आहे.यंदा नवरात्रीत घटस्थापनेचा मुहूर्त 15 ऑक्टोबर 2023 सकाळी 11:44 ते 12:30 असा आहे.

यावेळी, भाविक आपल्या घरात तसेच मंडपामध्ये घटस्थापना करू शकतात.चैत्र नवरात्रीमध्ये माता दुर्गेच्या नऊ अवतारांची पूजा केली जाते. देवी शैलपुत्री हा माता दुर्गेच्या नऊ अवतारांपैकी पहिला अवतार आहे.

देवी पार्वतीला शैलपुत्री म्हणतात. कारण तिचे वडील पर्वतराज हिमालय होते. यानंतर नवदुर्गेमध्ये देवी ब्रह्मचारिणी, देवी चंद्रघंटा, देवी कुष्मांडा, देवी स्कंदमाता, देवी कात्यायनी, देवी कालरात्री, देवी महागौरी आणि देवी सिद्धिदात्री आहे.

नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी शैलपुत्री मातेची पूजा केली जाते. नवरात्रीच्या दुसऱ्या दिवशी ब्रह्मचारिणी मातेची पूजा केली जाते. .नवरात्रीच्या तिसऱ्या दिवशी चंद्रघंटा मातेची पूजा केली जाते.

नवरात्रीच्या चौथ्या दिवशी कुष्मांडा मातेची पूजा केली जाते.नवरात्रीच्या पाचव्या दिवशी स्कंदमातेची पूजा केली जाते. नवरात्रीच्या सहाव्या दिवशी कात्यायनी मातेची पूजा केली जाते. नवरात्रीच्या सातव्या दिवशी कालरात्री मातेची पूजा केली जाते. नवरात्रीच्या आठव्या दिवशी महागौरीची पूजा केली जाते. नवरात्रीच्या नवव्या दिवशी सिद्धिदात्री मातेची पूजा केली जाते.

या दिवशी सकाळी प्रथम स्नान वगैरे करून व्रताचा संकल्प करावा. मग गंगाजलाचे काही थेंब एखाद्या स्वच्छ जागेवर टाका, ते शुद्ध करा आणि वेदी बांधा. वेदीवर लाल कपडा पसरवा आणि गणेशाचे ध्यान करताना कलश स्थापित करा.

त्यानंतर ‘ओम अपवित्र पवित्रो वा सर्वस्थां गतोपि वा’. या मंत्राचा जप करून स्वतःला शुद्ध करा: ‘यः स्मृतपुंडरीकाक्षं स बह्यभ्यन्तरः शुचिः’. यानंतर उजव्या हातात अक्षत, फुले व जल घेऊन दुर्गेची पूजा करण्याचा संकल्प करावा.

संकल्पासाठी, देश, काळ, कुळ इत्यादींचे पठण करून, ‘मम इह जनमनि श्री दुर्गा प्रीति वा कल्पपशांतिपुर्वकम् दीर्घायुष्य: विपुलधन पुत्र, नातू, अखंड संतती, स्थिर लक्ष्मी, कीर्तिलाभ, शत्रुपराजयादी, सद्भिष्ट, सिद्धार्थम, शारदीय नवरात्री, प्रतिपदी, विहितकलशिष्ठापुजन, चकर्णिष्ठपुजन, द. कलश पवित्र पाण्याने भरा

आणि त्याच्या तोंडावर पंच पल्लव ठेवा.नंतर चंदन, फुले इत्यादी सुगंधी द्रव मिसळून कलशात टाका. कलशावर एक धागा बांधा. त्यानंतर कलशाच्या तोंडावर तांदूळ भरलेले एक लहान भांडे ठेवा आणि त्यात वरुण आणि माँ दुर्गा यांच्या मूर्ती ठेवा, त्यांचे ध्यान करताना त्यांना खालील मंत्राने आवाहन करा आणि विधीपूर्वक पूजा करा.
किंवा देवी सर्वभूतेषुच्या भक्तीच्या रूपातील संस्था. नमस्तेसाय नमस्ते नमस्ते नमो नमः ।

नवरात्रीच्या काळात दोन ते दहा वर्षे वयोगटातील मुलींची पूजा करण्याची व्यवस्था आहे. या काळात दुर्गा सप्तशतीचे पठण विशेषतः फलदायी मानले जाते.घटस्थापना नंतर, सर्व प्रथम माँ दुर्गेचे पहिले रूप माँ शैलपुत्रीची पूजा, उपासना आणि स्तुती करा.

वाचकांच्या माहितीसाठी आम्ही या नऊ दिवसांमध्ये माँच्या विविध रूपांची सविस्तर माहिती देत आहोत आणि या नऊ दिवसांमध्ये कोणत्या मंत्राने मातेच्या त्या रूपाची पूजा आणि पूजा करावी हे देखील सांगत आहोत.घट बसतेवेळी देवीची पूजा करावी.

पूजा केलेला टाक घ्यावा. अभिषेक करावा नंतर स्थापना करावी. स्थापना करण्यापूर्वी प्रथम पाट घ्यावा. त्यावर गहू पसरून पाण्याने भरलेला कलश ठेवावा. पाण्यात पैसे, सुपारी घालावी. तांब्यावर गव्हाने भरलेले लहान ताम्हन ठेवावे.

त्यात देवीचा टाक ठेवावा.हळद-कुंकू गंध, फुल यांनी पूजा करावी. या दिवशी गव्हाचे महत्त्व जास्त असते. पाटापुढे शंख, घंटा ठेवावी. खाली पत्रावळ ठेवून पत्रावळीवर चाळलेली काळी माती टाकून गहू, पुन्हा माती, पुन्हा गहू पेरावेत. असे दोन तीन वेळा करावे. मध्ये पेल्यासारखे भांडे ठेवून त्यांची पूजा करावी.

यात पाणी, हळद, कुंकू वाहून फुलांची माळ करून त्यावर सोडावी. कलशाची पूजा करावी. पाटावर रांगोळी काढावी. कारळ्याच्या फुलांची किंवा झेंडुच्या फुलांची माळ करावी. ही फुले मिळाली नाहीत, तर अन्य कोणत्याही सुवासिक फुलांची माळ नवरात्रीत नऊ दिवस घटावर रोज एक याप्रमाणे बांधावी.

शक्य झाल्यास नवरात्रीत नऊ दिवस चोवीस तास समई तेवत ठेवावी. ज्या दिवशी एका तिथीचा क्षय असेल त्या दिवशी दोन वेळा माळा घालून नऊ दिवसांच्या माळा पूर्ण कराव्यात.

रोज आपण फराळाचे जिन्नस करतो, त्यांचा नैवेद्य दाखवून नंतर फराळ करावा. रोज सायंकाळी देवीची आरती, जप, पोथीवाचन करावे.रावणाशी युद्ध करण्यापूर्वी त्यात यश मिळावे म्हणून श्रीरामांनीदेखील नवरात्र व्रत केले होते.

रावणवध दशमीला म्हणजे दसऱ्याच्या दिवशी केला. म्हणून काहीजणांकडे नवरात्र दसऱ्याच्या दिवशी उठवण्यात येते. तर काही जणांकडे दसऱ्याच्या आदल्या दिवशी म्हणजे नवमीला सायंकाळनंतर उठवण्यात येते.

नवरात्र उठते वेळी प्रथम देवीची पूजा करून घटाला माळ घालून करावी. नंतर माळ वर खुंटीवर ठेवावी. टाक ताम्हनात घेऊन अभिषेक करावा. धुवून पुसून देवघरात स्थापना करावी व पूजा करावी.

जेवणाचा नैवेद्य दाखवून, पुरणाचे दिवे तयार करून पुरणाची आरती करावी. पुरणाचे दिवे नऊ, पाच, सात असे करावेत सर्व दिवे लहान करावेत एक दिवा मोठा करावा. सर्व दिव्यात तूप आणि वात घालावी, मोठ्या दिव्यात हाताने केलेल्या दोरीच्या पाच वातीचा एक जुडगा लावावा.

पुरणाची आरती करावी. कलशातील पाणी घराच्या चारही दिशांना शिंपडून घ्यावे आणि बाकीचे तुळशीत ओतावे. दाराला आंब्याचे तोरण लावावे. दूध साखरेचा नैवेद्य दाखवून नवरात्रीचे उत्थापन करावे.

दररोज अशी माहिती पोस्ट मिळविण्यासाठी आमच्या फेसबुक पेजला लाईक करा.