नमस्कार मित्रांनो,
मित्रांनो, श्री स्वामी समर्थ, पितृ पक्षाचा शेवटचा दिवस सर्व पितृ अमावस्या म्हणून ओळखला जातो. या दिवशी सर्व श्राद्ध विधी केल्यानंतर पितरांना आदरपूर्वक निरोप दिला जातो. शास्त्रानुसार सर्व पितृ अमावस्येच्या दिवशी तर्पण, पिंडदान इत्यादी केल्याने पितर प्रसन्न होतात आणि सर्व दु:ख दूर करतात.
या दिवशी पंचबली म्हणजेच कावळे, गाय, कुत्री, मुंग्या आणि देवतांना प्रत्येकी एक अन्न अर्पण केले जाते. असे केल्याने पितर संतुष्ट होतात आणि करणार्‍याच्या जीवनात आनंद राहतो. या दिवशी ब्राह्मण भोजन करून अनेक उपाय केल्याने पितृदोषापासून मुक्ती मिळते आणि अनेक प्रकारच्या समस्या दूर होतात.
पितृ पक्षाच्या काळात सर्वपितृ अमावस्येला विशेष महत्त्व आहे कारण या तिथीला सर्व पितरांना निरोप दिला जातो. भाद्रपद पौर्णिमा तिथीपासून अश्विन महिन्याच्या अमावस्या तिथीपर्यंतचा काळ पूर्वजांना समर्पित आहे.
पितृ पक्षाच्या काळात जे लोक या पृथ्वीवर हयात नाहीत त्यांना श्राद्ध, पिंडदान आणि तर्पण दिले जाते. असे मानले जाते की पितृ पक्षादरम्यान, पूर्वज स्वर्गातून पृथ्वीवर आपल्या कुटुंबांना भेटण्यासाठी आणि त्यांना आशीर्वाद देण्यासाठी येतात.
पितृ पक्षात कोणत्याही कारणाने तर्पण किंवा श्राद्ध विधी करता येत नसेल तर या दिवशी पाण्याच्या भांड्यात तीळ टाकून तर्पण करावे. असे केल्याने पितर प्रसन्न होतात आणि पितृदोषाचा धोकाही दूर होतो.
शास्त्रानुसार अमावस्येच्या दिवशी दान करण्याचे खूप महत्त्व आहे. त्यामुळे या दिवशी मंदिरात तांदूळ, मीठ, मैदा, गूळ, उडीद डाळ आणि तूप दान करा. असे केल्याने जीवनात शांती राहते आणि पितृदोषापासून मुक्ती मिळते.
श्राद्ध, तर्पण, पिंडदान इत्यादी केल्यानंतर अन्नदान करण्याची परंपरा आहे. चला श्राद्धाचे अन्न कोणाला अर्पण केले जाते ते जाणून घेऊया नाहीतर ब्राह्मण, गरीब, मुंगी, गाय, कुत्रा, कावळा आणि गवत अग्नीसाठी बाहेर काढले.
अन्नाचा पहिला ताबा तो शिजवलेल्या अग्नीवर असतो. जेव्हाही भाकरी बनवली जाते तेव्हा पहिली भाकरी आगीची, दुसरी भाकरी गायीसाठी आणि तिसरी भाकरी कुत्र्यासाठी असते. पहिली रोटी मुळात खूपच लहान असते. अंगठ्याच्या पहिल्या पोराचा आकार.
ही रोटी आगीत जाळली जाते. आगीत घर करताना इतरांनी जे काही बनवले आहे तेही घर केले आहे. यज्ञांच्या पाच प्रकारांपैकी एक म्हणजे देव यज्ञ, ज्याला अग्निहोत्र कर्म असेही म्हणतात.
गौबली म्हणजे गायीला पानावर जेवण दिले जाते. घरापासून पश्चिम दिशेला गाईला महुआ किंवा पलाशच्या पानांवर चारा घालतात आणि ‘गौभयो नमः’ म्हणत गाईची पूजा केली जाते.
स्वानबली म्हणजे कुत्र्याला पानांवर जेवण दिले जाते. काकबली म्हणजे गच्चीवर किंवा जमिनीवर कावळ्यांसाठी जेवण दिले जाते. देवबली म्हणजेच पानांवर देवता आणि पूर्वजांना अन्न दिले जाते. नंतर ते उचलून घराबाहेर ठेवले जाते.
मुंगी-कीटक आणि कोळी इत्यादींसाठी पानांचे अन्न दिले गेले. त्यांच्याकडे बिले असल्यास, तेथे अन्न धूळ टाकले जाते. यानंतर ब्राह्मण भोजन दिले जाते. या दिवशी सर्वांना पोट भरून दक्षिणा दिली जाते.
ब्राह्मणासाठी वनवास असणे आवश्यक आहे आणि जर तो ब्राह्मण नसेल तर तो ब्राह्मण नसेल तर त्याच्याच नातेसंबंधातील मांसाहारी आणि शाकाहारी लोकांना खाऊ घालावे.
ब्राह्मणभोज व्यतिरिक्त श्राद्धाचे अन्न कोणत्याही भुकेल्या किंवा गरीब व्यक्तीला खाऊ घालावे. सर्वप्रथम दारात आलेल्या गरीबांना किंवा मंदिरासमोर बसलेल्या गरीबांना हे अन्नदान करावे.
या दिवशी ब्राह्मण भोजनालाही खूप महत्त्व आहे. असे केल्याने वडिलांना आनंद होतो. म्हणून ब्राह्मणांनी अमावस्येच्या दिवशी भोजन करावे, आणि योग्यतेनुसार दक्षिणा देऊन निरोप द्यावा.
पितरांना प्रसन्न करण्यासाठी आणि घरामध्ये सर्वत्र शांतीसाठी तूप आणि गुळापासून बनवलेल्या गायीला खाऊ घाला. असे केल्याने अनेक प्रकारच्या दोषांपासून मुक्ती मिळते असे मानले जाते.
दररोज अशी माहिती पोस्ट मिळविण्यासाठी आमच्या फेसबुक पेजला लाईक करा.