नमस्कार मित्रांनो,

मित्रांनो, श्री स्वामी समर्थ, श्रीकृष्ण जन्माष्टमी ही भगवान श्रीकृष्णाची जयंती आहे. योगेश्वर कृष्णाची भगवद्गीतेची शिकवण अनादी काळापासून लोकांसमोर जीवनाचे तत्त्वज्ञान मांडत आली आहे. केवळ भारतातच नाही तर परदेशात राहणारे भारतीयही जन्माष्टमी पूर्ण श्रद्धा आणि उत्साहाने साजरी करतात.

अत्याचारी कंसाचा नाश करण्यासाठी भाद्रपद महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अष्टमीच्या मध्यरात्री कृष्णाने मथुरेत अवतार घेतला. या दिवशी भगवान स्वतः पृथ्वीवर अवतरले असल्याने हा दिवस कृष्ण जन्माष्टमी म्हणून साजरा केला जातो.

जन्माष्टमीला स्त्री-पुरुष रात्री १२ वाजेपर्यंत उपवास करतात. या दिवशी मंदिरांमध्ये झलक सजवली जाते आणि श्रीकृष्णाला झुलवले जाते आणि रासलीला आयोजित केली जाते. उपवासाच्या आदल्या रात्री हलके अन्न खा आणि ब्रह्मचर्य पाळा.

उपवासाच्या दिवशी सकाळी लवकर आंघोळ करून नित्यक्रमातून संन्यास घ्यावा. त्यानंतर सूर्य, सोम, यम, काल, संधि, भूत, पवन, दिक्पति, भूमी, आकाश, खेचरा, अमर आणि ब्रह्मादी यांना नमस्कार करून पूर्व किंवा उत्तरेकडे तोंड करून बसावे.

यानंतर जल, फळ, कुश आणि गंध घेऊन संकल्प करा . माझ्या सर्व मनोकामना पूर्ण होण्यासाठी, माझ्या सर्व पापांची क्षमा होण्यासाठी मी श्रीकृष्ण जन्माष्टमीचे व्रत करेन.कृष्ण जन्माष्टमीच्या दिवशी सकाळी स्नान करून सर्व देवांना नमस्कार करून व्रताची प्रतिज्ञा घ्यावी.

श्रीकृष्णाचा जन्म मध्यरात्री १२ वाजता झाला. अशा स्थितीत रात्री 12 वाजण्यापूर्वी पूजास्थळी बसून तयारी पूर्ण करा. भगवान श्रीकृष्णाला दूध आणि गंगाजलाने स्नान करून नवीन वस्त्रे परिधान करा.

यानंतर त्यांना मोराची पिसे, बासरी, मुकुट, चंदन, वैजयंती माळ, तुळशीची डाळ इत्यादींनी सजवा. तसेच लाडू गोपाळांना फळे, फुले, मखणा, लोणी, साखर मिठाई, मिठाई, सुका मेवा इत्यादी अर्पण करा.भगवान श्रीकृष्णासमोर उदबत्ती पेटवली जाते.

श्रीकृष्णाच्या बालस्वरूपाची आरती करून प्रसाद वाटप करावा. लक्षात ठेवा की जन्माष्टमीचा उपवास रात्री बारा वाजल्यानंतरच उघडला जातो. तसेच या व्रतामध्ये धान्याचा वापर केला जात नाही.

गव्हाच्या पिठाचे डंपलिंग, मावा बर्फी आणि वॉटर चेस्टनट पिठाची खीर फळांच्या स्वरूपात बनविली जाते.असे मानले जाते की जन्माष्टमीच्या दिवशी भगवान विष्णूने पृथ्वीवरील कंसाच्या वाढत्या अत्याचारांचा अंत करण्यासाठी आणि धर्माची स्थापना करण्यासाठी कृष्ण म्हणून 8 वा अवतार घेतला.

कृष्ण जन्माष्टमीच्या दिवशी पूर्ण भक्तिभावाने व्रत आणि पूजा करून भगवान श्रीकृष्ण सर्वांच्या मनोकामना पूर्ण करतात . यासोबतच संतान प्राप्तीसाठी कृष्ण जन्माष्टमीचे व्रत पाळणे खूप शुभ मानले जाते.

आता दुपारच्या वेळी काळ्या तिळाच्या पाण्याने स्नान करून देवकीजींचे सूतिकागृह निश्चित करावे. त्यानंतर श्रीकृष्णाची मूर्ती किंवा चित्र स्थापित करा. मूर्तीमध्ये देवकीने बाळाला दूध पाजताना श्री कृष्ण आणि देवी लक्ष्मी त्याच्या चरणांना स्पर्श करून किंवा अशा प्रकारच्या भावांनी युक्त असाव्यात.

यानंतर विधीनुसार पूजा करावी. पूजेत अनुक्रमे देवकी, वासुदेव, बलदेव, नंद, यशोदा आणि लक्ष्मी यांची नावे घ्यावीत. त्यानंतर पुढील मंत्राने फुले अर्पण करा .हे देवा, आई, तू वामनाचा जन्म घेतलास म्हणून मी तुला नमन करतो. हे वासुदेव आणि कृष्णा, मी तुला नमस्कार करतो. मी तुला एका सत्पुरुषाचा नैवेद्य अर्पण करतो, हे प्रसाद स्वीकारा, मी नमस्कार करतो.

अष्टमीचे दोन प्रकार आहेत – पहिली जन्माष्टमी आणि दुसरी जयंती. त्यात फक्त पहिली अष्टमी असते. स्कंद पुराणानुसार जो कृष्ण जन्माष्टमी व्रत जाणूनबुजून पाळत नाही, तो व्यक्ती जंगलातील नाग आणि वाघ आहे. ब्रह्मपुराण सांगते की कलियुगात, भाद्रपद महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील अष्टमीला, अठ्ठावीसाव्या (28 व्या) युगात, देवकीपुत्र श्रीकृष्णाचा जन्म झाला.

जर दिवसा किंवा रात्री रोहिणी नसेल तर विशेषत: चंद्राच्या रात्री हे व्रत करा. भविष्य पुराणातील वचन आहे – श्रावण महिन्यातील शुक्ल पक्षातील कृष्ण जन्माष्टमी व्रत, जो तो पाळत नाही, तो निश्चितच राक्षसी आहे. अष्टमी तिथीलाच उपवास करण्याचा नियम आहे.

तीच तिथी रोहिणी नक्षत्राशी जोडली गेल्यास तिला जयंती या नावाने संबोधले जाते. ब्रह्मवैवर्त पुराणानुसार कृष्ण पक्षातील जन्माष्टमीमध्ये रोहिणी नक्षत्र नावाचा नक्षत्र असेल तर त्याला जयंती या नावाने संबोधले जाईल. म्हणूनच उपवास प्रयत्नपूर्वक करावा.

अहोरात्रीमध्ये अष्टमी आणि रोहिणी यांचा संयोग जरी अपूर्ण असला तरी अहोरात्रीच्या योगातील मुहूर्तातही उपवास करावा, असे वशिष्ठ संहितेचे मत आहे. या व्रताच्या प्रभावाने त्याचे सर्व कार्य सिद्धीस जातात. विष्णु धर्मानुसार मध्यरात्री रोहिणीमध्ये कृष्ण अष्टमी येते तेव्हा कृष्णाची पूजा केल्याने तीन जन्मांची पापे नष्ट होतात.

जन्माष्टमीच्या रात्री जागरणाचा विधी धार्मिक ग्रंथातही सांगण्यात आला आहे. कृष्ण अष्टमीच्या रात्री भगवंताच्या नामाचे संकीर्तन करावे किंवा नमो भगवते वासुदेवाय या मंत्राचा जप करावा किंवा श्रीकृष्ण अवताराची कथा ऐकावी. रात्रभर जागृत राहून श्रीकृष्णाचे स्मरण केल्याने मनुष्याला त्यांचे सान्निध्य आणि अक्षय पुण्य प्राप्त होते.

जयंतीनंतर तुपाची वात, कापूर इत्यादींनी आरती करावी आणि भोगामध्ये मागितलेले अन्नपदार्थ देवाला प्रसाद म्हणून वाटून शेवटी त्याचाही स्वीकार करावा. जन्माष्टमीला दिवसभर उपवास करण्याचा नियम असला तरी ज्यांना ते शक्य नसेल त्यांनी फळे खाऊ शकतात.

दररोज अशी माहिती पोस्ट मिळविण्यासाठी आमच्या फेसबुक पेजला लाईक करा.